Niezbędnik Konfederata daje wgląd w różne dziedziny życia i sztuki – od samej historii (żywo napisany rozdział dotyczący dziejów konfederacji), poprzez przystępnie skrojone studium dotyczące ikonografii politycznej i malarstwa XVIII wieku (rozdział o chorągwi konfederackiej) po literaturę okresu barskiego – zarówno cytowaną, jak wykonywaną (pieśni w załączonym wyborze tekstów i w postaci nagrania), co pozwala lepiej zapoznać się z życiem polskiej szlachty w okresie późnego sarmatyzmu. Książka Jacka Kowalskiego nie ulega ,,modom”, nie jest ani paszkwilem, ani panegirykiem, choć autor napisał ją z widocznym zaangażowaniem i ma do konfederacji stosunek ciepły. Dąży przede wszystkim do zainteresowania czytelnika i zafascynowania go epoką, wydarzeniami, obyczajem, sztuką, odrębnością polskiej Rzeczypospolitej w przededniu I rozbioru. Połączenie spojrzenia historyka i artysty w jednej pozycji okazuje się szczególnie owocne; dostarcza różnorakich wrażeń estetycznych i wzbudza prawdziwe emocje, godne utrwalenia i rozpropagowania.
Jacek Kowalski, autor Niezbędnika Sarmaty, po wyprawie w średniowiecze i do Słodkiej Francji (Niezbędnik krzyżowca, Niezbędnik trubadura) powraca do Rzeczypospolitej Szlacheckiej – aby modlić się, śpiewać, pić i bić w towarzystwie konfederatów barskich, poznając naszą Duszę Anielską i Czerep Rubaszny. Niektóre ich obszary penetruje jako pierwszy.
