Kapitalnie wścibska Joanna Siedlecka wpuściła swoim Panem od poezji tyle życia do herbertologii - pisał krytyk Andrzej Horubała.
Jej książka o Herbercie jest bowiem barwną opowieścią o życiu Pana Cogito od kolebki po grób, dokumentującą jego kolejne etapy: Lwów, Sopot, Warszawę, Paryż, złożoną z relacji imponującej liczby świadków z najróżniejszych środowisk: szkolnych kolegów, przyjaciół, pierwszej wielkiej miłości i wielu ważnych nazwisk naszej literatury, m.in. Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Jerzego Giedroycia.
Jest też w Panu od poezji to, czego przede wszystkim szukamy w biografiach - Herbert prywatny, osobisty, intymny. Dręczony chorobą i cierpieniem, alkoholem, „wiecznie w podróży”. Pozorny kobieciarz, w istocie bał się kobiet, unikał trwałych z nimi związków.
Autorka odkrywa również mroczne, skrywane przez Poetę, bolesne rany - poczucie winy za brak udziału w konspiracji z powodu kalectwa i „sromotnej” ucieczki ze Lwowa w marcu 1944, gdy jego rówieśnicy szykowali się do walki.
Pierwsze wydanie książki było nominowane w 2003 r. do dwóch najważniejszych literackich laurów: Nagrody Nike i Nagrody im. Józefa Mackiewicza.
Drugie wydanie poszerzone zostało o sześć nowych, równie odkrywczych rozdziałów:
- „Czarne słońce” i „Przepraszam za męża” o Katarzynie Herbertowej w roli żony i wdowy po Herbercie;
- „Sopot, Bieruta 8” o wielkiej pomocy udzielanej mu przez ukochaną kobietę i rodziców - o czym milczał, „podkręcając” swój mit samotnie zmagającego się z potworem komunizmu;
- „Odwoływać nie będziemy” - o skutkach „Hańby domowej", głośnego wywiadu Herberta z Jackiem Trznadlem o udziale polskich pisarzy w komunizmie;
- „Dosięgnie mnie ręka tych panów" o Panu Cogito w trybach bezpieki;
- „Przystań"- portret wymarzonego mieszkania Poety na ulicy Promenada, które okazało się nafaszerowaną podsłuchami pułapką, z sąsiadem - tajnym współpracownikiem.
O pierwszym wydaniu książki pisał sam Czesław Miłosz:
Czytam Siedlecką z wielkim zainteresowaniem, bo ona tam, w „Panu od poezji", opisuje środowisko polonistyki warszawskiej w latach pięćdziesiątych, […] To jest ważne świadectwo, bo nie mamy za wiele wspomnień o tamtych czasach. I jeszcze ta książka mówi o tym, co ja uważam za bardzo ważne, o terrorze środowiska. Na przykład kiedy się było poetą, miało się status poety i pryszczaci mówili: „Chodź na wódkę", to jeśli się nie poszło z nimi, to właściwie opowiadało się po przeciwnej stronie.
Agnieszka Kosińska, Miłosz w Krakowie,
Znak, Kraków 2015
Joanna Siedlecka - członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, „pani od biografii” zasłynęła głośnymi, wznawianymi reporterskimi książkami o pisarzach: „Jaśnie panicz” o Witoldzie Gombrowiczu, „Mahatma Witkac” o Stanisławie Ignacym Witkiewiczu, „Czarny ptasior” o Jerzym Kosińskim, dwoma tomami „Wypominków” o pisarzach przemilczanych. Jest też autorką trzech książek o ciemnym rewersie oficjalnego życia literackiego w PRL-u: „Obława. Losy pisarzy represjonowanych”, „Kryptonim Liryka” i „Biografie odtajnione”. Laureatka wielu nagród, m.in. Nagrody Specjalnej Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2007) oraz Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza (2016).
